Chanoyu – sztuka picia herbaty

Data publikacji: 1991

Chanoyu – sztuka picia herbaty

Janusz Buszka¹⁾

Towarzystwa Polsko-Japońskie oddział Wielkopolski¹⁾

„Japonia jest już jedną nogą w XXI stuleciu, drugą tkwi nadal w epoce Pierwszych cesarzy”

[Olgierd Budrewicz – „Tokijskie ABC”]

Gdyby można było spojrzeć na współczesną Japonię w taki sposób, aby ogarnąć wzrokiem cały kraj, to prawdopodobnie obserwator odniósłby wrażenie, że istnieją sytuacje, przedmioty i ludzie, których czas odmierzają nieprzerwanie supernowoczesne zegarki, a obok nich znajdują się miejsca, którym czas wyznacza stara piaskowa klepsydra. Cały zaś ten mechanizm jest tak przemyślnie skonstruowany, że wszystko co stare i tradycyjne nadąża za nowym i współczesnym, nowe jednak nigdy nie oddala się od przeszłości dalej, niźli to potrzebne.

Jedną z tradycji, która przetrwała do dzisiaj we współczesnej Japonii jest CHANOYU — sztuka picia herbaty. Herbatę w Japonii piją wszyscy. Robią to w kawiarniach, barach, supermarketach, kinach i oczywiście w zaciszu domowego ogniska.

Jednak chanoyu nie jest zwykłym piciem herbaty. Sposób przyrządzania napoju w ceremonii herbacianej wymaga ręki mistrza, aby herbata mogła wykazać swe najszlachetniejsze właściwości.

Ceremonia chanoyu pozwala uczestnikom na oderwanie się od otaczającej ich rzeczywistości. Dlatego też najistotniejszą rzeczą jest skoncentrowanie się na samym przyrządzaniu herbaty, a nie tylko na jej piciu.

Sekret picia herbaty zawarł uznany za największego,. mistrza „sztuki herbaty” Sen – no Rikyū w powiedzeniu:

„Trzeba umieścić węgiel drzewny tak, żeby woda zagotowała się we właściwy sposób. Zaparz herbatę tak, by nabrała właściwego smaku. Ułożyć kwiaty tak, aby miały taki wygląd, jak w czasie kwitnienia. Latem trzeba przywodzić na myśl chłód, zimą – przytulność. To wszystko – nie ma żadnych innych tajników. Chanoyu zaczyna się i kończy na piciu herbaty”

Rikyū głosił również cztery główne zasady ceremonii „WA – KEI – SEI – JAKU” — „harmonia – szacunek – czystość – spokój”. Współczesne chanoyu przybrało formę intymnych zebrań towarzyskich, na których stosuje się bardzo ścisły rytuał picia herbaty.

Kultura Japonii a wiele do zawdzięczenia „ceremonii herbaty” w takich dziedzinach, jak: architektura /specjalne pawilony lub pokoje do picia herbaty/, ogrodnictwo /specjalne ścieżki w ogrodach wiodące do pawilonu/, ceramika /czarki, puszki, czajniki/, malarstwo /dekoracja pawilonów obrazami na zwojach KAKEMONO/.

Przy czarce herbaty istnieją tylko goście i gospodarz.