Japonia

Data publikacji: 1995

Japonia

Praca zbiorowa¹⁾

Towarzystwo Polsko-Japońskie, Oddział Wielkopolski¹⁾

Japonia - 日本

JAPONIA (日本, Nihon, Nippon): państwo we wsch. Azji, na Wyspach Japońskich, na O. Spokojnym;

Stolica:

東京,Tokyo, Tokio; 8 135 tys. mieszkańców (2000r.).

Pierwszą stolicą w roku 710r. została Nara, przeniesiona w 794r. do Kyoto. W 1869 roku cesarz Meij przeniósł stolicę z Kyoto do Edo, zmieniając nazwę miasta na Tokyo (co oznacza "Wschodnia Stolica").

Większe miasta:

(dane z 2000r. w tys. mieszkańców): Yokohama 3 427, Osaka 2 599, Nagoya 2 171, Sapporo 1 822, Kobe 1 493, Kyoto 1 468, Fukuoka 1 341, Kawasaki 1 250, Hiroshima 1 126, Kitakyushu 1 011, Sendai 1 008, Chiba 887, Sakai 792, Kumamoto 662, Okayama 627, Sagamihara 605, Hamamatsu 582, Kagoshima 552, Funabashi 550, Niigata 501, Urawa 485, Himeji 478, Matsuyama 473, Shizuoka 470, Kawaguchi 460, Kanazawa 456, Omiya 456, Ichikawa 449, Oita 437, Nagasaki 423, Wakayama 386, Fukuyama 379, Nara 366, Nagano 360, Iwaki 360, Toyota 351, Akita 318, Aomori 298, Morioka 289, Fukushima 291, Yamagata 255, Kamakura 167, Okinawa 120.

Liczba ludności:

127,450,000 mln osób (przybliżone dane z lutego 2003) Powierzchnia wysp jest raczej górzysta przez co tereny zamieszkałe to jedynie ok. 10%. Gęstość zaludnienia jest bardzo duża, przeciętnie 341,8 osób na km2 (największa w Tokyo - ok. 5.520 os/km2, prawie 16 razy przewyższa średnią krajową). W 2000r. największą liczbę ludności miała prefektura Tokyo - ok. 12,064 mln. Następne w kolejności to prefektury Osaka, Kanagawa, Aichi i Saitama, liczące 6mln i więcej mieszkańców. Razem posiadają one 1/3 ludności całego kraju. 12 japońskich miast liczy 1mln i więcej mieszkańców. Razem ich populacja sięga 26 mln osób, stanowiąc 21% ogólnej krajowej. Największe miasta to Tokyo, Yokohama, Osaka i Nagoya. 44,2% całej populacji koncentruje się w 50km pasie wokół 3 głównych miast (Tokyo, Osaka, Nagoya), dając gęstość zaludnienia 4.028 os/km2 w obszarze Tokyo, 2.209 w Osaka i 1.206 os/km2 w obszarze Nagoya.

Położenie:

Półkula północna, pomiędzy 20 a 45 stopniem szerokości geograficznej północnej. Archipelag wysp japońskich rozciąga się na ponad 3.200km i stanowi część przecinającego Pacyfik łuku gór, ciągnącego się wzdłuż wschodniego skraju kontynentu azjatyckiego; od trzonu kontynentu azjatyckiego archipelag Wysp Japońskich oddziela morze Japońskie, Morze Ochockie, cieśniny Koreańska i Cuszimska oraz Morze Wschodniochińskie.

Charakter:

Kraj wyspiarski (ok. 3900 wysp), długa, silnie rozwinięta linia brzegowa: 29751 km.

Obszar:

377.880 km2 (56 miejsce w świecie - dane z 2001); cztery główne wyspy stanowią powierzchniowo 95,7%: Honshuu (231,1 tys. km2), Hokkaido (83,4 tys. km2), Kyuushuu (42,2 tys. km2), Shikoku (18,8 tys. km2).

Główne wyspy:

Honshu, Hokkaido, Kyushu, Shikoku; poza tym także: archipelagi wysp Ryukyu, Okinawa, Sadoshima, Amami o-shima, Tsushima, Awaji-shima, Amakusa-shima-jima, Yaku-shima.

Ukształtowanie powierzchni:

Około 72% powierzchni stanowią średniowysokie i niskie góry (przeważnie strome, poprzecinane licznymi wšwozami); 11% pow. - płaskowyże; ok. 50% powierzchni leży ponad 500 m n.p.m., ok. 20% poniżej 200 m n.p.m.; w środkowej części najwyższe pasma górskie oraz wielki rów tektoniczny, tzw. Fossa Magna; niewielkie niziny wzdłuż wybrzeży lub dolin rzecznych (największa: Kanto ok.. 32,375 tys.km2) - 13,8% pow.; wody wewnętrzne - 2,4% pow.

Skrajne punkty:

Na północ: przylądek Soya na Hokkaido (45st. 32min. szer. geogr. półn.); na południe: wysepka Okino-Tori-shima (20st. 25min. szer. geogr. półn.)

Skrajne wysokości nad poziomem morza:

Najniższy punkt: Hachiro-gata -4m;

Najwyższy punkt: Fujisan 3,776 m n.p.m.

Najwyższe góry:

Najwyższą górą Japonii jest Fuji-san, mająca 3.766m n.p.m. Inne góry to: Kita-dake - 3.192, Okuhotaka-dake - 3.190, Aino-take - 3.189, Yariga-take - 3.180, Azuma-dake - 3.141, Akashi-dake - 3.120, Karasawa-dake - 3.110, Kitahotaka-dake - 3.106, Obami-dake - 3.101m n.p.m.

Największe rzeki:

Shinano-gawa - 367km dł, Tone-gawa - 322, Ishikari-gawa - 268, Teshio-gawa - 256, Kitakami-gawa - 249, Abukuma-gawa - 239, Mogami-gawa - 229, Kiso-gawa - 229, Tenryuu-gawa - 213, Agano-gawa - 210km dł.; krótkie, o dużym spadku, z licznymi wodospadami, wykorzystywane gł. do nawadniania i w hydroenergetyce.

Jeziora:

Liczne, drobne, kraterowe i kalderowe, na wybrzeżach lagunowe; największe: Biwa (tektoniczne) - 670,3 km2. Inne jeziora to: Kasumi-ga-ura - 167,6km2; Saroma-ko - 151,9; Inawashiro-ko - 103,3; Naka-umi - 86,2; Kussharo-ko - 79,3; Shinji-ko - 79,1; Shikotsu-ko 78,4; Toya-ko - 70,7; Hamana-ko - 65km2

Naturalne niebezpieczeństwa:

Ponieważ Archipelag wysp japońskich leży na skraju dużych płyt tektonicznych, występuje tam wiele drzemiących jak i aktywnych wulkanów (razem 67), tsunami, wiele sejsmicznych wstrząsów (co roku 7 - 8 tys., większość z nich jest bardzo nieznaczna, właściwie niezauważalna), tajfuny.

Podział administracyjny:

43 prefektury, 2 prefektury miejskie, miasto wydzielone Tokio oraz prowincja Hokkaido - razem 47 prefektur, z których każda ma swoje własne, wybieralne władze. Ponadto wszystkie miasta i wioski również wybierają swój lokalny samorząd.

Język urzędowy:

Język japoński.

Ustrój polityczny:

Konstytucyjna monarchia dziedziczna, oparta na Konstytucji z 1946 roku: "My, naród japoński, pragniemy pokoju po wsze czasy ... Pragniemy zajmować zaszczytne miejsce w społeczności narodów dążącej do zachowania pokoju, bezpowrotnego zniesienia tyranii, niewolnictwa, ucisku i nietolerancji na świecie." Głową państwa jest Cesarz. Zgodnie z Konstytucją Cesarz jest "symbolem państwa i jedności jego obywateli" i panuje z "woli narodu", a jego władza jest suwerenna. Cesarz nie ma władzy wykonawczej. Tradycja monarchii japońskiej sięga setek lat wstecz - to najstarszy na świecie panujący nieprzerwanie ród władców.

Rodzina Cesarska

Od 1989r. rządził Cesarz Akihito. Jego małżonką jest Cesarzowa Michiko. Cesarska para ma troje dzieci: 2 synów: Księcia Naruhito, ur 23.02.1960r., który od 1 maja 2019 został Cesarzem Japonii, i Księcia Akishino (Fumihito), ur. 30.11.1965r. oraz 1 córkę, Księżniczkę Sayako, ur. 18.04.1969r. A także 3 wnuczki - Aiko (córka Księcia Naruhito i Księżnej Masako) ur. 01.12.2001r., Mako ur. 23.10.1991r. i Kako ur. 29.12.1994r. (córki Księcia Akishino i Księżnej Akishino). Rodzina cesarska mieszka w pałacu cesarskim w Tokio.

Hymn:

Po raz pierwszy obecny japoński hymn "Kimigayo" został odegrany 3 Listopada 1880 roku, w urodziny Cesarza Meiji. Słowa hymnu stworzył Kapitan Artylerii Oyama Iwao (1842-1916) i pochodzą one ze starego wiersza zawartego w 2 antologiach 31-sylabowych wierszy "waka": "Kokin wakashu" z X w. i "Wakan roeishu" z XI w. Po japońsku słowa te brzmią:

きみがよは

君が代は

Kimigayo wa

にちよにやちよに

千代に八千代

Chiyo ni yachiyo ni

さざれいしの

細石の

Sazare-ishi no

いわおとなりて

巌となりて

Iwao to narite

こけのむすまで

苔の生すまで

Koke no musu made